Άρδευση ακριβείας με ένα «κλικ» πάνω στον χάρτη

Ερευνητές του Ινστιτούτου Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ δημιούργησαν μια πρωτοποριακή πλατφόρμα για εξατομικευμένη πληροφόρηση που υπολογίζει τις ανάγκες άρδευσης κάθε αγροτεμαχίου ξεχωριστά, βασιζόμενο στις ιδιαιτερότητές του. Το σύστημα εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ο 65χρονος Μανώλης Δ. είναι ελαιοπαραγωγός και αβοκαντοπαραγωγός στην περιοχή των Χανίων στην Κρήτη. Μια φορά τη βδομάδα μπαίνει σε μια ηλεκτρονική εφαρμογή, εντοπίζει τα αγροτεμάχιά του κάνοντας «κλικ» πάνω σε έναν χάρτη είτε χειροκίνητα, είτε με συντεταγμένες και λαμβάνει όλες οι πληροφορίες που χρειάζεται για την απαραίτητη άρδευση των χωραφιών του.

Ο σχεδιασμός της άρδευσης που του προτείνεται από την εφαρμογή δεν είναι τυχαίος. Αντίθετα λαμβάνει υπόψη εκτός από τις εδαφικές ιδιότητες των χωραφιών του και τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν σε αυτά, το στάδιο ανάπτυξης της καλλιέργειας καθώς και την ηλικία των δένδρων, πληροφορία ιδιαίτερα σημαντική για υδροβόρες καλλιέργειες όπως το αβοκάντο.

Την ίδια στιγμή ο παραγωγός ενημερώνεται για καλλιεργητικές πρακτικές με βάση τις ιδιαιτερότητες του κάθε αγροτεμαχίου του (γεωμορφολογία, διαθεσιμότητα νερού) που σκοπό έχουν την εξοικονόμηση του νερού και τη μέγιστη δυνατή παραγωγή, ενώ παράλληλα έχει πρόσβαση σε στρατηγικές προσαρμογής, όπως η ελλειμματική άρδευση σε περιοχές με χαμηλά υδατικά αποθέματα. Του δίνεται επίσης η δυνατότητα να γνωρίζει τη μηχανική σύσταση του εδάφους (κατανομή του ποσοστού άμμου, ιλύος και αργίλου) και την κλίση του εδαφικού ανάγλυφου σε κάθε αγροτεμάχιο όλης της Κρήτης.

Η καινοτόμα αυτή πλατφόρμα (https://www.irrigation-crete.gr/)  συνιστά ένα «εργαλείο» για γεωργία ακριβείας, ονομάζεται DEFICIT από το DEcision system For Irrigation in Crete based on Innovative Technologies (Σύστημα λήψης αποφάσεων για την άρδευση καλλιεργειών σε επίπεδο Κρήτης με χρήση καινοτόμων τεχνολογιών) και είναι αποτέλεσμα συνεργασίας μιας ερευνητικής ομάδας από το Ινστιτούτο Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, από το ΙΤΕ, από το Πολυτεχνείο Κρήτης και από το ΕΛΜΕΠΑ.

«Η σχέση παραγωγής μιας καλλιέργειας και ποσότητας νερού άρδευσης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως είναι οι κλιματικές συνθήκες, το έδαφος και η εφαρμοζόμενη τεχνική καλλιέργειας. Εξαιτίας της έλλειψης σχεδιασμού άρδευσης (πότε και πόσο νερό απαιτείται), οι αγρότες αρδεύουν εμπειρικά και για να αισθάνονται ασφαλείς τείνουν να αυξάνουν την ποσότητα του νερού άρδευσης, ιδιαίτερα όταν η τιμή του είναι χαμηλή. Ως αποτέλεσμα, το 20% περίπου του νερού χάνεται», επισημαίνει ο Δρ. Νεκτάριος Κουργιαλάς του Ινστιτούτου Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, ο οποίος συμπεριλαμβάνεται στην ετήσια λίστα του Πανεπιστημίου Stanford με τους κορυφαίους επιστήμονες παγκοσμίως για το 2022.

Η πλατφόρμα DEFICIT συνδυάζει καινοτόμες τεχνολογίες, όπως, τεχνικές γεωφυσικής & δορυφορικής τηλεπισκόπησης, μετρήσεις πεδίου/αναλύσεις εδαφών και μετεωρολογική πληροφορία σε πραγματικό χρόνο. Τα δεδομένα παρουσιάζονται για αγροτεμάχια που έχουν συμπεριληφθεί στη βάση δεδομένων του ΟΠΕΚΕΠΕ (σε επίπεδο Κρήτης, όπου προσδιορίζονται χωρικά οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις ανά είδος) για το χρονικό διάστημα από τον Απρίλιο ως τον Οκτώβριο, όσο διαρκεί δηλαδή η αρδευτική περίοδος, για τις πιο διαδεδομένες καλλιέργειες στην Κρήτη. Τα μετεωρολογικά δεδομένα προέρχονται από τη βάση δεδομένων του δικτύου 70 αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών που ανήκουν στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, στην Περιφέρεια Κρήτης και στον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, Ινστιτούτο Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών & Αμπέλου (ΙΕΛΥΑ).

Για την δημιουργία του χάρτη μηχανικής σύστασης εδάφους έχουν χρησιμοποιηθεί στρατηγικά επιλεγμένες επιτόπιες δειγματοληψίες εδάφους οι οποίες συνέβαλαν στη βαθμονόμηση δορυφορικών εικόνων (Sentinel-2) και στο συσχετισμό φασματικών τιμών ανάκλασης δορυφορικών εικόνων με τις διάφορες μεταβλητές της μηχανικής σύστασης του εδάφους.

«Η καινοτομία της πλατφόρμας είναι η εξατομικευμένη πληροφόρηση. Το σύστημα υπολογίζει τις ανάγκες άρδευσης κάθε αγροτεμαχίου ξεχωριστά, βασιζόμενο στις ιδιαιτερότητές του δηλαδή, στο  είδος της καλλιέργειας, τη σύσταση του χώματος, το ανάγλυφο του εδάφους, το στάδιο ανάπτυξης της καλλιέργειας, την ηλικία των δέντρων και τις μετεωρολογικές συνθήκες», διευκρινίζει ο Δρ. Κουργιαλάς, που ηγήθηκε της δημιουργικής ομάδας της πλατφόρμας. Σύμφωνα με τον ίδιο το σύστημα δεν έχει εφαρμοστεί πουθενά αλλού και θα συμβάλει στη σωστή διαχείριση των υδατικών πόρων, καθώς στην Κρήτη ο γεωργικός τομέας καταναλώνει πάνω από το 85% του νερού. Η ανάπτυξη της γεωργίας είναι αλληλένδετη με την αποτελεσματική διαχείριση των υδατικών πόρων.

Σύμφωνα με τον Δρ Κουργιαλά, στην πλατφόρμα οι αρδευτικές ανάγκες των καλλιεργειών για την εκάστοτε εβδομάδα αναφοράς υπολογίζονται με βάση την ήδη καταγεγραμμένη μετεωρολογική πληροφορία για την προηγούμενη εβδομάδα, ενώ το σύστημα δεν κάνει πρόβλεψη των μετεωρολογικών συνθηκών που θα επικρατήσουν μελλοντικά δηλαδή τις επόμενες μέρες.

Πληροφορίες: Δρ Κουργιαλάς Νεκτάριος, ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, Ινστιτούτο Ελιάς Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου,  kourgialas@elgo.gr

Κείμενο: Βάσω Μιχοπούλου